Drone Çekimleri İçin Gerekli İzinler ve Yasal Çerçeve
Günümüzde düğünlerden emlak tanıtımlarına, film projelerinden haritalama çalışmalarına kadar pek çok alanda kullanılan drone teknolojisi, sunduğu eşsiz bakış açılarıyla dikkat çekiyor. Ancak bu teknolojiyi kullanırken, özellikle kamu alanları veya özel mülkiyetlerde çekim yapmayı düşünüyorsanız, belirli yasal düzenlemelere ve izin süreçlerine uymanız büyük önem taşıyor. Drone ile yapılan çekimler, hem hava sahasının güvenliğini hem de kişilerin özel hayatının gizliliğini korumak amacıyla sıkı kurallara tabi. Bu kurallar, drone'unuzu güvenle ve yasalara uygun bir şekilde kullanabilmeniz için rehber niteliği taşır.
Drone Kullanımında Genel Yasal Düzenlemeler
Türkiye'de drone kullanımı, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından belirlenen yönetmelikler çerçevesinde yürütülür. Ticari veya sportif amaçlı olsun, drone uçuracak her birey veya kurumun bu kurallara hakim olması gerekir. Temel olarak, drone'lar ticari ve ticari olmayan olarak ikiye ayrılır ve bu ayrım, gerektirilen izinleri ve sorumlulukları doğrudan etkiler.
Ticari ve Ticari Olmayan Drone Kullanımı
- Ticari Drone Kullanımı: Herhangi bir mal veya hizmetin pazarlanması, tanıtılması veya bunlardan gelir elde edilmesi amacıyla yapılan drone uçuşları ticari kullanım kapsamına girer. Bu tür kullanımlar için SHGM'den yetkili ticari pilot lisansı alınması ve drone'un kayıtlı olması zorunludur.
- Ticari Olmayan Drone Kullanımı: Hobi amaçlı, kişisel fotoğraf veya video çekimi gibi ticari bir gelir elde etme amacı gütmeyen uçuşlar ticari olmayan kullanım olarak değerlendirilir. Bu kategorideki kullanıcıların da SHGM sistemine kayıtlı olmaları ve belirlenen kurallara uymaları gerekmektedir.
Kayıt ve Lisanslama Süreçleri
SHGM'nin e-Devlet üzerinden sunduğu sistem, drone'ların kayıt altına alınmasını sağlar. Ağırlığı 250 gramın üzerindeki tüm drone'ların kayıt ettirilmesi zorunludur. Ticari pilot lisansı almak isteyenlerin ise yaş, eğitim durumu gibi belirli şartları sağlaması ve gerekli teorik ve pratik eğitimleri tamamlaması gerekir. Bu lisanslar, drone'un hangi kategoride ve hangi amaçla kullanılabileceğini belirler.
Belediye Alanlarında Drone Çekimi İzinleri
Belediye sınırları içerisindeki parklar, meydanlar, kamuya açık alanlar gibi yerlerde drone ile çekim yapmak istediğinizde, ilgili belediyeden izin almanız gerekebilir. Bu izin süreçleri belediyeden belediyeye farklılık gösterebilir.
Belediyeden İzin Alma Süreci
- Başvuru Dilekçesi: Çekim yapmak istediğiniz alanın bağlı olduğu belediyeye yazılı bir başvuru dilekçesi sunulur. Dilekçede çekimin amacı, tarihi, saati, kullanılacak drone modeli ve çekimi yapacak kişilerin bilgileri yer almalıdır.
- Gerekli Belgeler: Başvuruya ek olarak, SHGM kayıt belgesi, pilot lisans bilgileri (varsa) ve kimlik fotokopisi gibi belgeler talep edilebilir.
- Onay Süreci: Belediye, başvuruyu değerlendirerek çekimin kamu güvenliği, düzeni veya başka bir nedenle sakınca yaratıp yaratmayacağını inceler. Onay verilirse, çekimin hangi koşullarda yapılabileceğine dair yazılı bir izin belgesi düzenlenir.
- Belirli Alan ve Zaman Kısıtlamaları: Belediyeler, halka açık alanlarda güvenlik veya etkinlik gibi nedenlerle çekimlere belirli zaman dilimlerinde veya belirli alanlarda kısıtlama getirebilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
- Havaalanı ve Askeri Bölgeler: Belediyeden izin almış olsanız bile, havaalanı pistlerine yakın bölgelerde veya askeri alanlarda drone uçurmak kesinlikle yasaktır. SHGM'nin yayınladığı hava sahası haritalarını inceleyerek bu tür kısıtlı bölgelerden uzak durmanız önemlidir.
- Etkinlik Zamanları: Düğün, konser, festival gibi halka açık etkinlikler sırasında drone çekimi yapacaksanız, hem belediyeden hem de etkinlik organizatöründen ek izinler almanız gerekebilir.
Özel Alanlarda Drone Çekimi İzinleri
Özel mülkiyetlerde, örneğin bir konut sitesinde, özel bir arazi üzerinde veya bir şirkete ait binaların çevresinde drone çekimi yapabilmek için, mülk sahibinden veya yetkili temsilcisinden izin almanız şarttır.
Mülk Sahibinden İzin Alma Yöntemleri
- Doğrudan İletişim: Özel bir mülkte çekim yapmak için öncelikle mülk sahibi veya yönetim ile doğrudan iletişime geçmelisiniz. Çekimin amacını, ne zaman ve ne kadar süreyle yapılacağını açıkça belirtin.
- Yazılı Anlaşma: Mümkünse, izin talebinizi yazılı olarak iletin ve olumlu yanıt aldığınızda, çekim koşullarını içeren bir anlaşma metni hazırlayın. Bu anlaşma, çekimden doğabilecek sorumlulukları ve izin verilen kullanım şekillerini netleştirir.
- Gizlilik ve Güvenlik: Özel mülk sahipleri, çekimlerin kendi gizliliklerini veya güvenliklerini ihlal etmemesi konusunda hassas olabilir. Çekim sırasında kimlerin görüntüleneceği ve görüntülerin nasıl kullanılacağı konusunda mutabık kalmak önemlidir.
Gizlilik Haklarının Korunması
Her ne kadar izin almış olsanız da, özel alanlarda çekim yaparken insanların gizlilik haklarına saygı göstermeniz hayati önem taşır. İzinsiz olarak evlerin içine veya pencerelerinden içeriyi görüntülemek yasal sonuçlar doğurabilir. Drone'u kullanırken, gözlemlenen alanların mahremiyetini ihlal etmeyecek şekilde dikkatli olun.
SHGM ve Hava Sahası Kısıtlamaları
Drone uçuşları için SHGM'nin belirlediği hava sahası kuralları ve kısıtlamaları büyük önem taşır. Bu kurallara uymamak ciddi yaptırımlara yol açabilir.
Hava Sahası Kategorileri ve Yasak Bölgeler
SHGM, hava sahasını farklı kategorilere ayırmıştır. Bazı bölgeler, askeri havaalanları, sivil havaalanları, hassas kamu binaları veya sınırlı askeri bölgeler gibi "kırmızı bölgeler" olarak belirlenmiş olup, bu alanlarda izinsiz drone uçuşu kesinlikle yasaktır.
| Kategori | Açıklama | İzin Gerekir mi? |
|---|---|---|
| Kırmızı Bölgeler | Havaalanları, askeri alanlar, hassas kamu binaları çevresi gibi yasak bölgeler. | Kesinlikle Hayır |
| Sarı Bölgeler | Belirli kısıtlamalarla uçuşa izin verilen veya özel izin gerektiren bölgeler. | Genellikle Evet |
| Yeşil Bölgeler | Genel olarak uçuşa açık, ancak yine de genel kurallara tabi olan bölgeler. | Genellikle Hayır |
SHGM'nin yayınladığı güncel haritalar ve NOTAM'lar (Notice to Airmen) aracılığıyla hava sahası kısıtlamalarını takip etmek, drone pilotunun sorumluluğundadır.
Yükseklik ve Görüş Mesafesi Sınırları
Genel olarak, ticari olmayan drone'lar için maksimum uçuş yüksekliği 120 metre olarak belirlenmiştir. Ticari operasyonlar için bu yükseklik, alınan özel izinlere göre değişebilir. Ayrıca, drone pilotunun her zaman drone'u "görüş mesafesi içinde" (VLOS - Visual Line of Sight) tutması, yani drone'u gözleriyle doğrudan görebilmesi esastır. Görüş mesafesi dışında (BVLOS - Beyond Visual Line of Sight) uçuşlar, özel ve kapsamlı izinlere tabidir.
Yasalara Uymamanın Sonuçları
Drone ile ilgili yasal düzenlemelere uymamak, hem sivil hem de cezai sorumluluklar doğurabilir. Yetkisiz uçuşlar, para cezaları, el koyma gibi yaptırımlarla karşılaşmanıza neden olabilir. Özellikle güvenlik bölgelerinde veya özel mülkiyetlerde izinsiz çekimler, ciddi hukuki süreçleri de beraberinde getirebilir. Bu nedenle, drone uçuşlarınıza başlamadan önce tüm yasal gereklilikleri yerine getirdiğinizden emin olun.
Drone çekimleri, yeni ufuklar açan bir teknoloji olsa da, sorumlu ve bilinçli bir şekilde kullanılması gereken bir araçtır. Belediyelerden veya özel mülk sahiplerinden gerekli izinleri almak, SHGM'nin belirlediği kurallara uymak ve insan haklarına, özellikle de gizlilik hakkına saygı göstermek, hem sizin hem de çevrenizdekilerin güvenliği ve huzuru için büyük önem taşır. Bu süreci doğru yönetmek, keyifli ve yasalara uygun çekimler yapmanızı sağlayacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Drone çekimi için belediyeden hangi belgeler istenir?
Genellikle çekim talebini içeren bir dilekçe, kimlik fotokopisi, SHGM kayıt belgesi ve varsa pilot lisans bilgileri talep edilir. Belediyenin özel ek belgeler isteyebileceğini unutmamak önemlidir.
Özel bir alanda drone çekimi için kime başvurmalıyım?
Özel bir alan söz konusu olduğunda, ilgili mülkün sahibi, kiracısı veya yetkili yönetim birimi ile iletişime geçerek yazılı izin almanız gerekir.
Havaalanı çevresinde drone uçurmak yasal mıdır?
Havaalanlarının belirli bir çevresinde drone uçurmak kesinlikle yasaktır. Bu tür yasak bölgeler SHGM tarafından belirlenir ve hava sahası haritalarında belirtilir.
Görüş mesafesi dışında (BVLOS) drone uçurabilir miyim?
Görüş mesafesi dışında drone uçuşları, SHGM'den alınması gereken özel ve oldukça kapsamlı izinlere tabidir ve genellikle ticari veya bilimsel amaçlı projelerle sınırlıdır.
